Nadir bir kanser türü olan Anjiyosarkom, kan ve lenf damarlarının kaplamasında meydana gelir. Lenf damarları bağışıklık sisteminin bir parçasıdır. Bakteri, virüs ve atık ürünleri vücuttan toplarlar ve bertaraf ederler.
Anjiyosarkom vücutta herhangi bir yerde ortaya çıkabilir fakat çoğunlukla baştaki ve boyundaki deride görülür. Göğüs, karaciğer ve kalp gibi daha derin dokularda da görülebilir ancak bu durum nadirdir. Ayrıca daha öncesinde radyasyon tedavisiyle tedavi edilen bölgeler varsa o bölgelerde de ortaya çıkabilmektedir.
Anjiyosarkom tedavisinde kanserin bulunduğu yer önemlidir. Çünkü tedavinin uygulanması o yere bağlıdır. Tedavi seçenekleri cerrahi, radyasyon tedavisi ve kemoterapidir.
Anjiyosarkom Belirtileri
Ortaya çıkabilecek belirti ve semptomlar kanserin meydana geldiği yere göre farklılık gösterebilirler.
Cildi Etkileyen Anjiyosarkom
Anjiyosarkom çoğunlukla baş ve boyun derisinde, özellikle de kafa derisinde ortaya çıkar. Belirti ve semptomlar şunlardır:
- Çürük gibi görünen kabarık ve morumsu bir cilt alanı
- Zamanla büyüyen çürük benzeri lezyon
- Çizilme ya da çarpma sonucunda kanama ihtimali olan lezyon
- Çevredeki deride meydana gelen şişme
Organları Etkileyen Anjiyosarkom
Anjiyosarkom bazen karaciğer ya da kalp gibi organları etkiler. Böyle durumlarda çoğunlukla ağrıya neden olur. Ortaya çıkabilecek diğer semptomlarsa anjiyosarkomun konumuna bağlıdır.
Ne Zaman Doktora Görünmelidir?
Eğer kişiler endişe duyacakları ve kalıcı olan belirtiler ya da semptomlar gözlemliyorlarsa doktorlarından randevu almalıdırlar.
Anjiyosarkom Nedenleri
Çoğu anjiyosarkomun nedeni tam olarak bilinmemektedir. Fakat hastalık riskini artırabilecek faktörler mevcuttur. Bu faktörler şunlardır:
Kan damarı ya da lenf damarı kaplamasındaki bir hücrenin genetik kodunda hata (mutasyon) olmasına sebep olacak bir durum vardır. Doktorlar bunu bilirler. Mutasyon, hücreye hızlı şekilde büyüme kodu gönderirler ve anormal hücreler oluşturulmasına yol açarlar. Normal hücreler işlevlerini tamamladıklarında ölürler ancak oluşan anormal hücreler yaşamaya devam ederler.
Risk Faktörleri
Anjiyosarkom riskini artırabilecek faktörler şunlardır:
- Radyasyon Tedavisi
Kanser ya da başka nedenler dolayısıyla alınan radyasyon tedavisi Anjiyosarkom riskini artıran bir faktördür. Radyasyon tedavisinin komplikasyonu şeklinde anjiyosarkom ortaya çıkabilir ancak bu oldukça nadir bir durumdur. Tipik olarak radyasyon tedavisinden 5 ila 10 yıl sonrasında ortaya çıkabilir.
- Lenf Damarı Hasarının (Lenfödem) Neden Olduğu Şişme
Lenfödem, lenfatik sistem bloke edildiğinde ya da hasar gördüğünde oluşan lenf sıvısının yedeğinden kaynaklanan şişliktir. Ameliyatta lenf düğümleri çıkarıldığında bir risk oluşturur ve genellikle kanser tedavisinde bir teknik olarak kullanılır. Bunun yanı sıra enfeksiyon ya da diğer koşullara yanıt olarak da ortaya çıkabilmektedir.
- Kimyasallar
Vinil klorür ve arsenik dahil olmak üzere farklı kimyasallara maruz kalmakla bağlantılı olan karaciğer anjiyosarkomudur.
Anjiyosarkom Teşhisi
Anjiyosarkom tanısında kullanılabilen testler ve prosedürler şunlardır:
- Fiziki Muayene
Doktorlar durumu anlayabilmek için kişileri muayene ile incelerler.
- Test İçin Doku Örneğinin Alınması (Biyopsi)
Şüpheli doku örneğinden bir parça alınarak laboratuvar testi yapılabilir. Laboratuvarda yapılan analizle kanser hücreleri tespit edilebilir ve kanser hücrelerinin özellikleri belirlenebilir. Kanser hücrelerinin özelliklerinin belirlenmesi tedaviye rehberlik edebilen önemli bir durumdur.
- Görüntüleme Testleri
Kanserin boyutu hakkında daha net bilgilere görüntüleme testleriyle ulaşılabilir. MR, BT ve pozitron emisyon tomografisi (PET) görüntüleme testleri içinde yer alır. Hangi testlere ihtiyaç duyulacağı kişinin durumuyla bağlantılıdır.
Anjiyosarkom Tedavisi
Anjiyosarkom tedavisinde kanserin bulunduğu yer, büyüklük ve vücudun diğer alanlarına yayılım olup olmadığı önemli olan faktörlerdir. Tüm bu etkenlere bağlı olarak uygulanabilecek tedavi seçenekleri şunlardır:
- Ameliyat
Ameliyatta amaç anjiyosarkomun tamamen çıkarılmasıdır. Cerrahlar kanseri ve kanseri çevreleyen bazı sağlıklı dokuları çıkarırlar. Eğer kanser çok büyükse ya da vücutta diğer bölgelere yayılma göstermişse ameliyat bir seçenek olmayabilir.
- Radyasyon Tedavisi
Kanser hücrelerinin öldürülmesi amaçlanır. Bunun için X-ışınları ve protonlar gibi yüksek enerjili ışınlardan yararlanılır. Bazen ameliyat sonrasında vücutta kanserli hücreler kalabilir ve bu kanserli hücrelerin öldürülmesi için de radyasyon tedavisinden yararlanılabilir. Eğer kişi ameliyat olamıyorsa radyasyon tedavisi yüksek ihtimalli bir seçenek olabilir.
- Kemoterapi
Kanser hücrelerinin öldürülmesi amaçlanır. Bunun için ilaç ya da kimyasallar kullanılır. Eğer anjiyosarkom vücutta diğer bölgelere yayılmışsa kemoterapi bir seçenek haline gelebilir. Bazı durumlardaysa ameliyat olamayan kişilerde radyasyon tedavisiyle birlikte kullanılabilir.
Anjiyosarkom Doktor Randevusuna Hazırlık
Eğer kişiler endişe duydukları belirti ve bulgulara sahipseler aile doktorlarıyla görüşmelidirler. Eğer görüşülen doktor kişinin anjiyosarkom olabileceğinden şüphe duyarsa kişiyi cilt hastalıkları uzmanına (dermatolog) ya da cilt hastalıkları kanseri uzmanına (onkolog) yönlendirebilir.
Randevu zamanları sınırlıdır ve bu sebeple randevuya önceden hazırlanmak kişilere fayda sağlar. Randevuya hazırlanmada yardım sağlayacak bilgiler aşağıda listelenmiştir.
Ne Yapılabilir?
- Randevu öncesinde kısıtlamaların farkında olunmalıdır.
Randevu alınırken diyeti kısıtlamak gibi önceden yapılması gereken bir şeyin olup olmadığı sorulmalıdır.
- Belirtiler not alınmalıdır.
Randevu almaya sebep olmadığı düşünülen belirtiler de dahil olmak üzere tüm belirtiler not alınmalıdır.
- Kişisel bilgiler not edilmelidir.
Yaşanılan büyük stresler, yaşamda meydana gelen kapsamlı değişikler ve bunlara benzer önemli kişisel bilgiler not alınmalıdır.
- İlaç listesi hazırlanmalıdır.
Kişiler aldıkları tüm ilaçların, vitaminlerin, takviyelerin isimlerini ve dozlarını not almalıdırlar.
- Randevuya eşlik edebilecek bir aile üyesi ya da arkadaş belirlenmelidir.
Randevuda doktorun anlattığı tüm bilgilerin hatırlanması bazen zor olabilir. Bu nedenle kişiler kendilerine eşlik edecek bir aile üyesi ya da arkadaş belirlemelidirler. Bu sayede randevuda söylenen herhangi bir bilgi unutulmaz.
- Doktora sorulması planlanan sorular yazılmalıdır.
Randevu zamanını verimli geçirmek ve akla takılan tüm soruları sorabilmek için soruları hazırlamak faydalı olacaktır.
Anjiyosarkom ile ilgili doktora sorulabilecek temel sorular şunlardır:
- Anjiyosarkom ne kadar ilerlemiş?
- Vücudumun diğer alanlarına yayılmış mı?
- Hangi tedavileri öneriyorsunuz?
- Tedavi seçeneklerinin yararları ve riskleri nelerdir?
- Başka sağlık sorunlarım da var. Hepsini birlikte en iyi nasıl yönetebilirim?
- Anjiyosarkom tedavisi olurken çalışmama ve günlük faaliyetlerime devam edebilir miyim?
- Tedaviyle ilgili kararı en çabuk ne kadar sürede vermem gerekiyor? Seçenekleri değerlendirebilmek için zamanım var mı?
- Bilgi alabileceğim broşürler ya da basılı materyaller var mı? İnternet araştırması için hangi web sitelerini öneriyorsunuz?
Kişiler akıllarına takılan başka sorular varsa o soruları da sormaktan çekinmemelidirler.
Doktordan Ne Beklenir?
Doktorlar kişilere bir dizi soru sorarlar. Bu soruları cevaplamaya önceden hazırlanmak randevuyu daha verimli hale getirir ve kişilere zaman kazandırır. Doktorun sorabileceği bazı sorular şunlardır:
- Belirtiler ilk ne zaman ortaya çıktılar?
- Belirtiler ara sıra mı oluyorlar yoksa sürekli varlar mı?
- Belirtiler ne kadar şiddetli?
- Semptomları daha iyi ya da daha kötü yapan herhangi bir durum gözlemlediniz mi?
- Başka herhangi bir tıbbi teşhis konuldu mu?
- Şu anda vitaminleri ve takviyeler de dahil olmak üzere hangi ilaçları kullanıyorsunuz?
