Akut Lenfoblastik lösemi (ALL), kan ve kemik iliği kanseri türü olup, kan hücrelerinin yapıldığı kemiklerin içindeki süngerimsi dokuda meydana gelir.
Akut lenfositik lösemide yer alan ‘’akut’’ kelimesi, olgunlaşmamış kan hücrelerinin oluşmasından ve hastalığın hızlı şekilde ilerlemesinden kaynaklanır. ‘’Lenfositik’’ kelimesi ALL durumundan dolayı etkilenen lenfosit isimli beyaz kan hücrelerini ifade etmektedir. Akut lenfositik lösemi, akut lenfoblastik lösemi şeklinde de bilinir.
ALL yani akut lenfositik lösemi çocuklarda en yaygın olan kanser türüdür. Tıbbi müdahaleler sonrasında iyi bir tedavi şansı elde edilebilir. ALL, yetişkinlerde de ortaya çıkabilen bir rahatsızlıktır fakat yetişkinlerdeki tedavi şansı büyük ölçüde azalmaktadır.
Akut Lenfoblastik Lösemi (ALL) Belirtileri
Akut Lenfoblastik belirtileri ve semptomları aşağıdadır:
- Diş etlerinde kanama
- Kemik ağrısı
- Ateş
- Sık enfeksiyonlar
- Sık ya da şiddetli burun kanaması
- Boyun ve çevresinde şişmiş lenf düğümleri, koltuk altı, karın ya da kasıklarda oluşan topaklar
- Soluk ten
- Nefes darlığı
- Zayıflık, yorgunluk ya da enerjide genel bir azalış
Ne Zaman Doktora Gidilmelidir?
Kişiler kendilerini ilgilendiren kalıcı belirti ya da semptom fark ederlerse doktorlarından randevu almalıdırlar. Benzer şekilde çocuklarda belirti ya da semptoma rastlanırsa çocukların doktorundan randevu almaları gerekir.
Akut lenfositik lösemide ortaya çıkan belirti ya da semptomların çoğu grip hastalığını taklit edicidir. Bununla beraber grip hastalığı belirti ya da semptomları sonunda iyileşirler. Ancak belirti ya da semptomlarda bir düzelme olmazsa o zaman doktordan randevu alınmalıdır.
Akut Lenfoblastik Lösemi (ALL) Risk Faktörleri
Akut Lenfoblastik lösemi riskini artırabilen faktörler aşağıdadır:
- Önceden Görülen Kanser Tedavisi
Diğer kanser türleri nedeniyle kemoterapi ve radyasyon tedavisi görmüş olan çocuk ve yetişkinlerde akut lenfositik lösemi gelişme riski artabilir.
- Radyasyona Maruz Kalma
Çok yüksek radyasyona maruz kalmış olan insanlarda akut lenfositik lösemi gelişme riski artabilir. Mesela bir nükleer reaktör kazasından kurtulmuş kişiler bu kategoride örnek gösterebilecek insanlardır.
- Genetik Bozukluklar
Down sendromu benzeri birtakım genetik bozukluklar akut lenfositik lösemi riskiyle ilişkilidirler.
- Kardeşlik
Akut lenfositik lösemili bir kardeşi olan kişilerin, ALL riski artmaktadır. Bu duruma ikiz kardeşlik de dahildir. İlgili Link: İlik Bağışı Nedir
Akut Lenfoblastik Lösemi (ALL) Tedavisi
Akut lenfositik lösemi tedavisi genel olarak ayrı aşamalardan oluşur:
- İndüksiyon Tedavisi
Tedavi ilk aşamasıdır. Amaç, kan ve kemik iliğindeki lösemi hücrelerinin çoğunun öldürülmesi ve normal kan hücresi üretiminin eski haline getirilmesidir.
- Konsolidasyon Tedavisi
Bu aşama remisyon sonrası terapi olarak da bilinir. Beyin ve omurilik gibi vücutta kalan löseminin yok edilmesini amaçlar.
- Bakım Tedavisi
Tedavinin üçüncü aşamasıdır. Bu aşamada lösemi hücrelerinin yeniden büyümesi önlenmeye çalışılır. Bu aşamadaki tedaviler genel olarak uzun süreler boyunca devam ederler. Yine genel olarak yıllar boyunca düşük dozlarda uygulanırlar.
- Omuriliğe Önleyici Tedavi
Akut lenfositik lösemili insanlar tedavinin her aşamasında, merkezi sinir sisteminde yer alan lösemi hücrelerinin öldürülmesi için ek tedavi alabilmektedirler. Bu tür tedavide genel olarak doğrudan omuriliği kaplayan sıvıya, kemoterapi ilaçları enjekte edilir.
Kişilerin durumlarına bağlı olarak akut lenfositik lösemi tedavisinin aşamaları iki ya da üç yıl sürebilmektedir.
Tedaviler aşağıdakiler olabilir:
- Kemoterapi
Kanser hücrelerinin yok edilebilmesi için ilaç uygulamasıdır. Tipik olarak akut lenfositik lösemili çocuklar ve yetişkinler için bir indüksiyon tedavisidir. Kemoterapi ilaçları tedavinin konsolidasyon ve bakım aşamalarında kullanılabilirler.
- Hedefli Tedavi
Hedeflenen ilaçlar, kanser hücrelerindeki anormalliklere saldırırlar. Bu anormallikler kanser hücrelerinde yer alarak büyürler ve gelişirler. Bu durum hedeflenen ilaçlarla durdurulmaya çalışılır. Akut lenfositik lösemili bazı kişilerde Philadelphia kromozomu isimli belirli bir anormallik durumu oluşur. Bu kişiler için hedeflenen ilaçlarla bu anormalliğin olduğu hücrelere saldırılması planlanır. Hedefli tedavi kemoterapi sırasında ya da sonrasında uygulanabilir.
- Radyasyon Tedavisi
Kanser hücrelerinin öldürülmesi için X ışınları veya protonlar benzeri yüksek güçlü ışınların kullanılmasıdır. Eğer kişide kanser hücreleri merkezi sinir sistemine yayılma göstermişse o zaman bu kişilere radyasyon tedavisi önerilebilir.
- Kemik İliği Nakli
Kök hücre nakli olarak da bilinir. Kişilerde hastalığın yüksek tekrarlama riski varsa konsolidasyon tedavisi olarak uygulanır. Benzer şekilde tekrarlama olduğunda da tedavi amaçlı kullanılabilir. Prosedürde, lösemili bir kişiye sağlıklı birinden lösemisiz kemik iliği sağlanır. Sağlıklı kemik iliği yeniden kurulmaya çalışılır. Nakil, lösemi üreten kemik iliğinin yok edilebilmesi için yüksek dozlarda kemoterapi ya da radyasyonla başlar. Daha sonrasında uyumlu bir vericiden (allojenik nakil) alınan kemik iliği hastaya nakledilir.
- Klinik Denemeler
Klinik tedaviler, yeni yollar için yapılan deneyleri içerirler. Yeni kanser tedavilerinin araştırılması ya da mevcut tedavileri kullanmanın yeni yollarını test etmek için denemeler yapılır. Klinik araştırmalar kişilere ya da çocuklarına en son kanser tedavi alternatiflerini deneyebilme şansı verirler. Ancak tedavinin yararları ya da riskleri belirsiz olabilir. Bu sebeple klinik araştırmaların yararları ve riskleri doktorla konuşulabilir. İlgili Link: Sağlık Vakıfları Ve Adresleri
Yaşlı ve Erişkinler
60 yaşından daha büyük olan yetişkinlerde tüm tedaviler daha çok komplikasyon gösterebilmektedirler. Ayrıca yaşlılar genel olarak, ALL tedavisi gören çocuklardan daha kötü bir prognoza sahiptirler.
Kişiler mevcut seçenekleri doktorlarıyla konuşmalıdırlar. Genel sağlık durumlarına, hedef ve tercihlerine göre ALL için en ideal tedaviyi seçebilirler.
Bazı kişiler semptomları azaltan ve iyileştiren tedavilere odaklanırlar. Kalan zamanlarını en iyi şekilde kullanmayı hedeflerler. Bazı kişilerse bunlara odaklanmak yerine kanser tedavisi almayı daha uygun bulabilirler.
Akut Lenfoblastik Lösemi (ALL) Alternatif Tıp
Akut lenfositik lösemi için alternatif olabilecek bir tedavi tanımlanmamıştır. Fakat birtakım alternatifler kanser tedavisinde ortaya çıkan yan etkilerin hafifletilmesinde yardımcı olabilirler. Kişilerin ya da çocuklarının daha rahat hissetmelerini sağlayabilirler. Ancak alternatif tedavilerden bazılarının kemoterapi benzeri kanser tedavilerini etkileyebilmesi mümkündür. Bu nedenle alternatif seçenekler mutlaka doktorla konuşulmalıdır.
Semptomların hafifletilmesinde alternatif olabilecek tedaviler aşağıdadır:
- Akupunktur
- Aromaterapi
- Masaj
- Meditasyon
- Gevşeme egzersizleri
